Teoria Pięciu Przemian

Z tradycyjnej filozofii chińskiej wywodzi się koncepcja Wu xing – pięciu elementów budujących wszechświat. Słowo xing tłumaczy się jako “żywioły” (elementy, fazy) w przekładzie dosłownym: „zmiany stanu istnienia”, „metamorfozy bytów”; oraz konotuje również z pojęciami takimi jak ruch, kroki, przemiany. Wu xing tłumaczy się jako „pięć przemian”. Pięć Przemian określanych jest jako pięć żywiołów albo pięć ruchów.

Koncepcja żywiołów w ujęciu chińskim definiuje żywioły jako nieustanną wymianę, poddających się wzajemnemu przenikaniu i wpływom siły, energii. Jako podstawowe pierwiastki świata tradycja chińska wyodrębnia następujące żywioły: drewno, ogień, ziemia, metal, woda, pojmując je jako pewne typy energii, wzajemnych oddziaływań i interakcji dających się zaobserwować w naturze sił.

Źródłem zmienności przyrody i jej regulatorem są dwa przeciwstawne sobie cykle wzajemnych interakcji. Zgodnie z zasadą Yin i Yang – pięć chińskich żywiołów, działając w antagonistycznych kierunkach, podlega okresom niszczenia i odradzania.

W okresie „przezwyciężania” (niszczenia): woda gasi ogień, ogień topi metal, metal niszczy drzewo, drzewo wrasta w ziemię, ziemia zasypuje wodę. W cyklu „odżywczym” (odradzania): woda odżywia drzewo, drzewo karmi ogień, ogień (poprzez popiół) stwarza ziemię, ziemia żywi metal, metal zmienia się w ciecz.

Liczba pięć uważana była za idealną Wśród wielu układów i konfiguracji wyróżnić można m. in.:

pięć stron świata: cztery kierunki niebiańskie: południowy, północny, wschodni i zachodni oraz piąty – centrum – miejsce, w którym się znajdujemy,
pory roku: wiosna, lato, jesień i zima, a jako piątą jest uznawany moment przemiany jednej pory roku - w drugą.
pory dnia: poranek, południe, późne popołudnie, wieczór, zmierzch
pięć smaków: kwaśny, gorzki, słodki, ostry, słony.
Poszczególnym żywiołom przypisane są także określone dźwięki, barwy, cechy charakteru, organy zmysłowe, organy ciała, itp.

Na filozofii Pięciu Przemian jest oparta tradycyjna medycyna chińska, dietetyka oraz Feng Shui, dziedzina bazująca w dużej mierze na teorii wpływu poszczególnych żywiołów na wnętrza i zagospodarowaną przez człowieka otaczającą go przestrzeń.